20170630

A feira do libro de Ribadeo, que comeza hoxe

... terá novidades, centrarase no próximo... Os tenderetes xa están montados. E o programa, a continuación.

... e a nota de prensa do concello:

CONTARÁ CON 11 CASETAS DAS QUE 6 SON DE LIBREIROS LOCAIS
IV Feira do Libro
26/06/2017
Entre os días 30 de xuño e o 2 de xullo terá lugar en Ribadeo a cuarta edición da Feira do Libro, que foi presentada hoxe no Concello. Nesta cita terán un papel moi importante os autores e autoras locais e da comarca como Eva Mejuto, Daniel Cortezón, Suso Peña, Miguel Sande ou Santiago Jaureguízar, entre outros. Haberá ademais actuacións da Escola Municipal de Música e Danza, de Ribadeo, e do grupo de teatro Ollomao, de Barreiros.
O concelleiro de Cultura, Farruco Graña, salientou que "un ano máis a festa dos libros, a festa da lectura, convócanos en Ribadeo, imos xa pola cuarta edición da Feira do Libro de Ribadeo neste ano 2017. Como sempre ten lugar no Parque de San Francisco e nesta ocasión será os días 30 de xuño, venres, e máis o sábado 1 e domingo 2 de xullo. Comeza o verán, comezan as letras, comeza a festa dos libros en Ribadeo".
O edil nacionalista explicou que "o cartel deste ano está extraído da base do arquivo municipal e resultounos moi atractiva esta imaxe porque fai unha analoxía entre a ría de Ribadeo e o mundo dos libros. Os libros son como a natureza, están cheos de vida e hai que escudriñalos ben, mergullarse neles día a día e ir obtendo ese pequeno premio cada vez que abrimos unha páxina e lemos un párrafo. Como quen busca longueiróns, como quen busca berberechos, como quen busca o peixe para dar vida nas casas tamén temos que mergullarnos nos libros para dar vida ás nosas mentes e ás nosas conciencias".
Para o concelleiro ribadense "desde as institucións públicas é de obrigado cumprimento que apostemos polo mundo da lectura e polo mundo do libro. Levámolo feito ao longo de todo o curso a través do programa IES Literarios levando escritores e escritoras aos nosos centros educativos para que os nosos alumnos e alumnas poidan departir con eles, falar, preguntar sobre cómo se escribe un libro, qué ideas poden levar a unha estrutura narrativa, a un poema".
Farruco Graña apuntou que "agora é o momento de que tamén nos poidamos achegar todos á praza pública, neste caso ao noso Parque de San Francisco, para falar cos escritores e coas escritoras. Tamén para falar cos nosos libreiros, son unha ponte fundamental entre o mundo dos libros e os lectores e as lectoras, porque son eses amigos e amigas que nos aconsellan, que nos dan a nova dunha nova publicación, que nos comentan aquelas experiencias que tiveron noutras feiras do libro falando con este escritor ou con aquela escritora. Son a ponte necesaria entre o libro e o lector, así que nese senso, o noso agradecemento á aposta decidida por parte dos libreiros e libreiras de Ribadeo na celebración da Feira do Libro, que xa como dicimos vai na súa cuarta edición".
O concelleiro de Cultura en Ribadeo subliñou que "esta edición ten que ter en conta en especial o libro local, o libro da comarca, dar a coñecer os nosos propios valores. Nese senso contamos con presentacións ben rechamantes e con autores ben coñecidos na zona, xa sexa Anxo Moure co seu Nubinete, xa sexa un libro de fotografía de Vicente Ansola, no que rememora as Aldeas sen voz, xa sexa tamén O Anxo negro de Manuel Gago, ou as Mulleres bravas da nosa historia, ou Gorka Rete de Montse Fernández Álvarez. Tamén a memoria para as persoas que xa nos deixaron, pero seguen presentes nas nosas mentes como volver falar de As Covas do Rei Cintolo de Daniel Cortezón e Suso Peña. E como non autores xa contemporáneos aínda en activo como Santiago Jaureguízar co seu Placebo, ou a novela A candidata de Miguel Sande, ou os 22 Segundos de Eva Mejuto". Farruco Graña manifestou que "non queremos facer unha edición moi densa porque temos que dar tempo a dixerir con calma as novas literarias que van aparecendo, pero si moi activa na que se combine presentación de libros con actividades de animación á lectura para todos en xeral aínda que especialmente para os nosos pícaros e pícaras. Nese senso calquera pai ou nai pode achegarse ata o parque que sabe que vai haber actividades para os seus nenos e nenas, e vai poder gozar da lectura ou da charla directa cun escritor ou escritora". O edil anunciou que "haberá colaboracións tamén por parte da Escola Municipal de Música e Danza cun número de danza, teremos colaboración do grupo de teatro Ollomao, de Barreiros, cun pequeno número estendido ao longo da rúa, Anxo Moure volverá traernos a súa Ciclobiblioteca, e tamén poderemos contar coa actuación de Lois Pérez co seu Sacar a lingua a pracer. Trátase de dinamizar o parque, dinamizar a vida, dinamizar a lectura e que todos saiamos gañando e enriquecéndonos un pouquiño máis no plano das ideas".

20170629

Servizos panameños para consumidor ribadense

Non sei se é unha campaña xeralizada, un erro de envío, unha campaña personalizada... pero levantarme e ver que me ofrecen, por correo electrónico, un servicio de asesoría en Panamá, deume por un momento un sentemento de corrupción e avantaxes fiscais ó tempo que de chanza que non é moi doado de describir.
Só a modo de curiosidade (non creo que a ninguén da xente que poda ler este blog se lle ocorra usar os servizos destes profesionais -ou mesmo teña oportunidade de facelo-) deixo dúas capturas de pantalla dun correo de 'promoción' máis ben longo, ó tempo que unha pequena reflexión sobre as oportunidades que o mundo de hoxe ofrece para saltarse barreiras de todo tipo a quen queira facelo, xunto con incentivos a quen poda dispoñer por calquera razón de cousas como inmunidade. Algo que, parodiando aquelas frases típicas asociadas coas eleccións norteamericana, tipo 'é a economía, estúpido!, poderíase adaptar como 'é o sistema, estúpido!'. Un sistema que máis que mellorar, debérase pensar en substituír.
Vin que non aparece na imaxe a web. Por se alguén está interesado en 'contabilidade outsourcing' e cousas polo estilo, wwww.pvhasoc.com (si, no correo aparece con 4 w, pero entra con 3 w...)


20170627

DE HOGUERAS Y DE VANIDADES



Más vale caer en gracia que ser gracioso. Esta expresión siempre se pronunció con cierto tonillo, cierta sorna, y en el fondo cierta incredulidad, por insostenible a largo plazo, sabiendo que la verdad estaba en otro lugar, el lugar del que sabría apreciarla. Pero si la vida fuera tan sencilla como la aprendimos de niños, no tendríamos que estar buscando hoy las razones que llevan a unos o a otros a erigir dechados de gracia informativa y guardianes de templos a dedo.
Sabemos del atractivo incomparable del empresariado, llamado a rescatar al mundo de su propia mediocridad inmovilista, ese empresariado que revienta los bancos a golpe de préstamos y surfea con gracia la ola de las subvenciones para brillar con una aureola de temporada alta hasta que vuelve a llegar el invierno. Y esa ideología de brillantina, muchas veces con la esperanza de vida de una bengala en el medio de la Ría, es la que pretende llevarse el gato al agua. Hay que decir, que ese prototipo cae mucho en gracia -siguiendo con el refrán- en ciertos medios de comunicación, los que cantan las excelencias del progreso según el llenazo hotelero o catedralicio meses antes de que suceda. Gracias a esos medios, supimos de hoteles que se abrían, se llenaban, se reservaban con tanta antelación que , llegado el momento de la verdad, se precintaban. Y, esto, que en el mundo en que vivimos puede parecer una frase malintencionada, no es más que la simple verdad, pero en esto, como en todo, asistimos a una reinterpretación de la ética en función de extraños valores.
¿Qué prima aquí? Vamos a intentar explicarlo. Veamos, ¿qué es “Por nuestro faro”? Hace poco podíamos ver publicada una reclamación del colectivo, perfectamente lícita y fundada en la legalidad más básica, reducida a un ínfimo recuadro en medio de un collage inverosímil de noticias breves : obituarios, heridos y muertos en accidentes de tráfico, jornadas y seminarios. En el titular ni siquiera podía leerse el nombre del colectivo. Pero si, además, dicha reivindicación se presenta en la primera línea como procedente de un grupo creado en internet (tras dos años de lucha por obtener información, comunicaciones con el Defensor del Pueblo, escritos al alcalde y Puertos, organización de actos, reuniones periódicas, etc), un turista un poco despistado hasta podría pensar que “Por nuestro faro” es poco más que una aplicación para tablets.
Reclamar información, subrayar lo ilegal, exigir el cumplimiento de la normativa vigente, no debería estar penado con la marginación o el desprecio informativo. Como no debería victimizarse a los que incumplen las normas, dedicarles páginas de papel y espacio digital, como si saltarse las reglas a la torera entrase dentro de este juego del poderío en boga, y los demás tuviéramos que cerrar el pico para dejar entrar hasta el último espacio de nuestro patrimonio a ese progreso arrasador que sin estudio de viabilidad, nos aseguran, será algo prodigioso. Las proyecciones de futuro en el tratamiento del tema desafían a veces los límites de toda lógica. Con el mismo aplomo que se insinúa que dos apartamentos pueden propulsar el turismo de la región, las pérdidas ocasionadas por el cierre parece que serán enormes. Qué no daría yo por ver todos esos números.
Al margen de lo que un medio decida difundir como verdad impepinable, reconozcamos que un empresario se puede hacer mucha pupa si alguien, por brevemente que sea, decide aplicar una pequeña presión llamada ley. Pero eso ya lo sabíamos, ¿no? ¿O no? Me temo que no, y por eso el de siempre se permite en plena fiesta seguir insultando a las madres de los miembros de este grupo sugeridor de verdades, una forma como cualquier otra de celebrar la noche de San Juan, quizás, para algunos, pero lo que está claro es que no será a él al que sacrifiquen en la hoguera de la información.
Covadonga Suárez, colectivo “Por nuestro faro”


20170626

Suso Fernández: Ribadeo en imaxes

Remato de descubrilo, e lígoo aquí para que o descubra máis xente. O blog está en marcha dende o 31 de agosto de 2015, con imaxes de Ribadeo, a ría, a contorna. Sen comentarios, só imaxe. Para desfrutar.

Circunvalación de Mirasol: aberta (atención, a circunvalación, non o porto!)

Xa está aberta de novo a 'circunvalación' do porto de Mirasol. Que eu saiba non foi avisada, co que moita xente aínda non o saberá e seguirá facendo un rodeo se ten que desprazarse entre a Vilavella e a zona do paseo marítimo - Porcillán - estrada do faro.
 Polo momento vexo que está asentado o talud, pero non en toda a beira. Iso si, a tela metálica xa cubre toda a zona fronte á valla.
 Como se pode observar, as máquinas seguen por alí.
... e aínda que non se observe nas fotos, a verxa tamén segue cerrada a ribadenses e visitantes.

20170623

Uf! que calor!

Unha expresión coloquial típica destas datas para indicar que consideramos a temperatura alta. A temperie deste ano non foi menos propicia que outros para para usala. Ó reves, propiciou o seu uso indicando que o mes de xuño deixou leturas de termómetros certamente altas. E iso é o que indican os seguintes tres conxuntos de datos.
O primeiro, unha gráfica onde fun acumulando datos de temperaturas da Pedro Murias ó longo do século, e no que se ve que pouco a pouco a temperatura media vai subindo. E vese máis claro a medida que pasa o tempo e a influencia das variacións estacionais vai sendo menor. 
 O segundo conxunto de datos -táboa e gráfica- corresponde á tempertarura media do ano ata o 22 de xuño. Vese que só un ano, 2007, tiña, a estas alturas, unha media de temperaturas superior a 2017. E que as medias cada vez se acumulan máis arriba.
 O terceiro corresponde á evolución do promedio. a gráfica está truncada, sinalando dúas sombras ata onde chegamos o ano actual (en liña máis grosa). Aí vese que despois dun comezo de ano con temperaturas baixas a nivel das máis baixas do século, a temperatura media foi ganando postos debido ás altas temperaturas ata situarse no segundo posto retratado nas gráficas anteriores.
... vamos, que en Ribadeo tamén está a notarse o cambio climático.

20170622

Escrito que remite o Colectivo Por Nuestro faro ao Alcalde de Ribadeo

Escrito que remite o Colectivo Por Nuestro faro ao Alcalde de Ribadeo.
   Sr. Alcalde de Ribadeo
   En nome e representación do Colectivo Por Nuestro Faro desexaría transmitirlle as seguintes consideracións: 
   1.- Dado que as respostas da Autoridade Portuaría, tanto aos requerimentos do Concello de Ribadeo, como ao noso colectivo como ao informe do Defensor del Pueblo, deixan sen crarexar a legalidade de moitos aspectos dos trámites levados a cabo na concesión e posterior licenza municipal para instalar dous apartamentos turísticos no faro da Illa Pancha propoñemoslle que polo propio Concello de Ribadeo se someta o devandito expediente ao estudo dunha cátedra de dereito administrativo e ou ambental ca finalidade de ter un criterio académico cualificado e independente que permita prantexar con mais seguridade posteriores actuacións.
   Entendemos que na documentación que se debe aportar á devandita autoridade académica deben figurar tódolos documentos que figuren en poder do Concello de Ribadeo, incluidos os informes do Defensor del Pueblo, os da Autoridade Portuaria, os requerimentos do propio concello e as denuncias do colectivo asinante. Entre éstas debemos suliñar algúns aspectos aos que ate agora se lles está dando escasa atención, como é a interpretación da Lei de Puertos ao conceder un espazo de 500 metros cadrados, que non inclue os accesos ao edificio do faro e terreos colindantes, cando en realidade a concesión abrangue aos 4300 metros cadrados da totalidade da illa. Mesmo debe estudarse a falla dun estudo obxectivo da viabilidade económica do proxecto que tamén esixe a Lei de Puertos e o mantemento da prohibición do acceso aso vecinos e visitantes contra o criterio que estabelece o artigo 27.1 da lei de Costas.
   2.- Pola outra banda solicitamos que se nos facilite copia íntegra da resposta da Autoridade Portuaria e da resolución desa alcaldía que ordeou, no seu día, o precintado das instalacións
Colectivo Por Nuestro Faro
Ribadeo, Xuño, 2017
Vista da Terra, centrada na illa Pancha, pouco despois do mediodía do día máis longo do ano. Google maps.

20170621

Pedrógão, antes de despois

Só unha testemuña gráfica a partir das tomas dos satélites da ESA: antes e despois duns tres días queimándose.
As fotos teñen preto de 40 km de alto cada unha. Na de abaixo están visibles as áreas queimadas e o lume activo en diversos focos.

Non o entendo. Sobre o camiño en Ribadeo

Non é serio. E non o entendo a non ser que se lle aplique un criterio exclusivamente económico. E aínda así, coido que é perxudicial.
Hai tempo que sei que o camiño de Santiago sofre variacións totalmente interesadas no seu trazado. Pero non lembraba ter visto a evidencia xusto en Ribadeo.
 O cartel xa da fé de que o camiño que se vai amañar está 'adaptado' ó trazado 2012-2013, e despois de mirar varios minutos e de coñecer a zona, aínda non identifico parte das liñas que aparecen na zona sinalada.
a cousa é que no cruce contiguo, a dez metros de distancia do cartel de obra, aparece a primeira sinal do camiño. xusto no cruce do vello faro e a casa de Calvo Sotelo, aí está, indicando para a esquerda, para subir a Guimarán.
 O detalle está claro. 'C.Complementario', non suplementario, que recolle ós peregrinos de? Poderiamos pararnos asemade na orientación do símbolo da cuncha de vieira, pero iso xa é moito para esta entrada. O que si, sinalar que, a diferencia doutros fitos, este non pon nada de distancia a Santiago, que aquí no parece ser importante.
 E, máis arriba, en Guimarán, as sinais seguen a aindicar: non vaias pola rúa San Miguel, torce á esquerda, baixa, torce á dereita, métete de novo cara a Porcillán... porque iso é o que indican, cara a baixada de Guimarán a Porcillán. Claro, se algún camiñante  (que ten que estar despistado) comeza a seguir as indicacións, faránlle dar unha volta, e, despois de subir, faránno baixar e despois terá que voltar subir ó pobo.
A xente que ven do albergue e chega ata o cruce de Calvo Sotelo, sube por esa rúa e métese no centro do pobo, de xeito moito máis consecuente e intuitivo, e ao menos con tanto proveito para o comercio. E, se algún camiñante ven do porto, entón é que o fixo de xeito voluntario e as sinais non van con el. Mágoa, na foto non se ve o orzamento.

20170620

ESCUDO DE ARMAS DA CAPELA DA VIRXE DO CAMIÑO DE RIBADEO (PARTICULARIDADES) Francisco José Campos Dorado


Facía o artigo do Escudo da Capela de San Lázaro e observaba por enésima vez o escudo da Virxe do Camiño (foto supra) cun "programa fotográfico de brillos e contrastes”, e ademais de ver a chave en pau (vertical) e as ondas de auga, Armas primitivas de Ribadeo explicadas desde sempre en tódolos relatorios, pareceume observar que ocupando parte do cantón sinistro do xefe, había unha cruz de Malta e algo máis ¿sería unha deformación da sombra de cando sacara a foto, ou realmente alí había unha cruz paté de Malta?. Sen agardar ó día seguinte fun a repetir as fotos para asegurarme de que alí estaba aquela cruz inédita. Efectivamente, nada máis acercarme á fachada de Levante da Capela da Virxe do Camiño, xa vin a cruz, a simple vista, e saqueille de novo unhas fotos ó escudo.
Chegado a casa, metín as fotos no ordenador e cal non sería a miña sorpresa, cando vexo que no campo do escudo, ademais da cruz de Malta (con menor baixo relevo que a chave), parece haber pegado o borde do flanco sinistro, un dragón en pau (vertical) coroado e de perfil, cuxa cabeza está en xefe mirando a destra e a cola rodeando a punta dando sensación de haber un dobre borde no flanco e na punta sinistra. Fixen un debuxo esquemático (v. infra), máis menos como están os mobles ou figuras, ou ao menos, como eu as vexo no escudo.

O campo do escudo ten unha pátina calcárea que imposibilita a apreciación detallada dos gravados, pero á destra do ollo da chave hai dúas ramas, que parecen demasiado grosas como para ser ondas de mar, tal como o resto das gravadas en talla miúda e máis fina. Dentro do ollo da chave aparece á destra un símbolo que semella unha “X”, no centro algo como un “2” e a sinistra unha “A”. Fixen fincapé nos trazos grosos das “ondas” da destra, que se aprecian a simple vista, pois son raras. ¿Que significa toda esta simboloxía?. Este escudo necesita para limpalo de mans moi expertas en restauración, non vale calquera, pois unha mala intervención destruiría os gravados e o seu significado.
Sinceramente, estou abraiado e asombrado, con este descubrimento, do que non se fala nada no Ribadeo Antigo de Francisco Lanza, nin nos Apuntes de Ribadeo de Méndez San Julian, e quero facelo público para que calquera poida velo e comprobalo por si mesmo, simplemente sacándolle unha boa fotografía e analizándoa. A cruz de Malta, como dixen, é fácil de ver, o dragón está algo máis esfumado pola erosión da intemperie, véndose ben a coroa, a cara e o seu lombo ou espiñazo, todo ó largo do flanco sinistro e a cola dando volta a punta do escudo, o que da sensación dun segundo borde ou boca do escudo.
Este escudo brasonado, coa integración destas novas figuras, lévanos a ampliación do significado das Armas de Ribadeo, que segundo Francisco Lanza (Ribadeo Antigo, páx. 5) a chave e as ondas, foron usadas de forma extra-oficial antes de 1699, para selar escritos que non afectaban os intereses do señorío dos Condes.
Pois ben. As armas deste escudo poderían haberse usado no século XVII como selo do Concello, como di Francisco Lanza, pero estas armas datan do século XII ou do XIII, pois son da época dos Cabaleiros Templarios, como a cruz paté de Malta nos revela. Xa dixéramos no artigo “Escudo de Ribadeo (I) (tamén en La Comarca del Eo 20-08-2016) que este escudo parecíanos un brasón eclesiástico, que representaba a Xurisdición Marítima do Porto de Ribadeo, cuxas alcabalas (imposto sobre permutas e ventas) era cobrado polo bispado.
Sabemos que os territorios de Señorío, podían ter dúas clases de donos diferentes: o Señor Xurisdicional encarnado nunha soa persoa, e o Señor Xurisdicional representado por unha Orde Militar (Apuntes de Nobiliaria y Nociones de Genealogía y Heráldica, Instituto Luís de Salazar y Castro –C.S.I.C.- Curso de Grado, 1960, páx.159). Ribadeo foi Señorío Abadengo desde Fernando II (1157-1188) polo tanto, suxeito á Xurisdición Eclesiástica, que estivo representada polo propio Bispo mentres estivo o Bispado Mindoniense en Ribadeo, primeiro co Bispo Rabinato desde 1182-1199 e logo co Bispo Paio II de Cebeira (1199-1218), pero agora, á vista das Armas do “novo” escudo, cabe a dúbida de se ¿o Bispo delegou o Señorío, e polo tanto o alfolí (almacén de sal e pósito) do Porto de Rivadeo, ao cargo da Orde dos Cabaleiros Templarios, que estivo activa en Europa e España entre 1129-1312?. Sabemos do asentamento dos cabaleiros Templarios en Ribadeo e dos Hospitalarios, pois hai bases documentais de elo (“Templarios na Vilavella” José María Rodríguez, tamén en La Comarca del Eo, Xullo-2016). Recordemos un pouco da súa Historia. As Ordes Monásticas Militares dos Templarios e a dos Hospitalarios foron sempre rivais, aínda que foran xemelgas para a custodia e coidado dos peregrinos que ían a Xerusalén, a Roma ou a Santiago de Compostela, e en algunhas ocasións cooperaran lealmente entre elas para combater os infieis en Terra Santa, como Ordes Militares que eran. En cambio no Camiño de Santiago ámbalas dúas, exercían máis como Ordes Monásticas que como Militares. Os Templarios xuraban votos monásticos de castidade, pobreza e obediencia, pero a súa misión era de carácter militar para custodia e garda dos peregrinos, polos incertos camiños de peregrinación, mentres que a primeira misión dos Hospitalarios era asistencial, coidar dos peregrinos enfermos, e para iso mantiñan lazaretos e albergues para eles. Facendo un paralelismo cun Estado actual, os Hospitalarios serían membros do Ministerio de Sanidade, e os Templarios do Ministerio de Defensa ou do Interior.
Polo que vamos sabendo, creo que se pode dicir sen temor a erro, que o escudo coas Armas de Ribadeo da Capela de San Lázaro e a Cruz da Capela de Ove pertencen a Orde dos Cruzados Hospitalarios, e a estrela do escudo de San Lázaro, é a Estrela Compostelán, como xa críamos no artigo do Escudo da Capela de San Lázaro (tamén en La Comarca del Eo, 10-Xuño-2017).
As accións dos Templarios como monxes guerreiros que combatían a morte ós pagáns, eran difíciles de encaixar coas normas da Igrexa, pero San Bernardo de Claraval (cisterciense) xustificou as súas accións como: “Eles poden librar combates do Señor, como soldados de Cristo... pois aceptar a morte por Cristo ou darlla os inimigos non é se non gloria, non delito...”. Estas xustificacións foron universalmente aceptadas pero como Ordes Monásticas mantiveron sempre unha certa ambigüidade, pois como relixiosos estaban á marxe da sociedade laica, e como militares tampouco encaixaban na Igrexa. Eran unha organización multinacional que se escapaba as xurisdicións civís e eclesiásticas ordinarias, polo que acabaron converténdose nun Estado dentro do Estado e nunha Igrexa dentro da Igrexa (Los Templarios y otros enigmas medievales, Juan Eslava Galán, Planeta DeAgostini, páx.16-17).
O Mestre do Temple residía na casa madre de Terra Santa, e unicamente se sometía ó Papa. Unha Bula papal de 1139, fíxoos completamente autónomos e independentes das xurisdicións episcopais, cunhas substanciosas vantaxes económicas creando unha infraestrutura comercial bancaria en Occidente que chegaba a Oriente. Como eran bos administradores, constituíron unha xestión autosuficiente e xeradora de excedentes que usaban para sufragar os gastos de tropas e castelos en Terra Santa. Quedaron facultados para construír as súas propias capelas (¿a da Virxe do Camiño?) e cemiterios, que moitas veces chocaba co monopolio episcopal que regulaba a vida das poboacións, pois os veciños recorrían a Orde do Temple para o seu auxilio espiritual e enterramento, o que elevou á protesta airada dos bispos, pois supoñía un recorte da súa autoridade e dos seus privilexios. A súa actividade económico bancaria parece ser que fixo á Orde do Temple inmensamente rica e cobizada a súa fortuna, pois os grandes armadores e comerciantes de Venecia, Xénova e Pisa, fixaron os ollos nos prometedores mercados que se abriron en Oriente, e por causa desta, a súa fortuna, foron aniquilados en 1312 polo Papa... Pero esa súa historia non a desenrolaremos aquí, aínda que nos preguntemos se esa sería a causa de esvaecerse (¿a golpe de cicel?) a cruz do seu emblema.
Volvendo os nosos escudos, cábenos pensar que o da Capela de San Lázaro pertencía a Orden dos Hospitalarios e a da Virxe do Camiño á dos Templarios. Miramos na Wikipedia as Ordes de Cabalería dos Cruzados, e vemos as cronoloxías da súa fundación, así como, observamos que as cruces dos Cabaleiros son semellantes, pero non iguais:

A orixe da Orde dos Cabaleiros Hospitalarios remóntase o ano 1084, cando uns comerciantes da cidade de Amalfi, no reino de Nápoles, decidiron fundar un hospital para peregrinos xunto á Igrexa do Santo Sepulcro de Xerusalén baixo a advocación de San Xoán Bautista. A proximidade deste templo fixo que a nova orde recibira o nome de Orde de San Xoán do Hospital de Xerusalén, tamén coñecida como Orde dos Irmáns Hospitalarios, Orde dos Cabaleiros Hospitalarios, Orde Hospitalaria ou Orde de Malta (1530).
A Orde dos Cabaleiros Templarios foi fundada en 1118 ou 1119 por nove cabaleiros franceses liderados por Hugo de Payns tras a Primeira Cruzada. O seu propósito orixinal era protexer as vidas dos cristiáns que peregrinaban a Xerusalén tras a súa conquista.
A Orde dos Cabaleiros Teutónicos ou Orde dos Teutónicos do Hospital Militar de Santa María de Xerusalén, é unha orde medieval de carácter relixioso-militar católica e mariana (con devoción a Virxe María) fundada en Palestina en 1190 durante a Terceira Cruzada na fortaleza de San Xoán de Acre, é en 1198 defínese como Orde Militar.
Tamén sabemos que a cruz paté de Malta que aparece no cantón sinistro do escudo da Virxe do Camiño, foi concesión do Papa Euxenio III en 1147 aos Cruzados Templarios, que neste caso é de cor vermella pois así correspondente ós cabaleiros españois, e sen lugar a dúbida, este brasón é unha gran distinción de privilexio para un cabaleiro, ou para unha vila, Señorío Abadengo como é Ribadeo, ou sexa, unha Xurisdición Real concedida a favor da xerarquía da Igrexa ou dun mosteiro, neste caso ¿a unha capelanía Templaria?
Por outro lado dicir que a Cruz da Igrexa de Ove, como puidemos comprobar agora, non é a da Orde do Temple como pensábamos nun principio, se non que é a da Orde dos Hospitalarios: en campo de sable unha cruz de Malta branca. Unha vez atopadas as diferenzas destas dúas cruces, vimos que había unha terceira Cruz da Orde dos Cabaleiros Teutónicos.
Revisando as antigüidades que podemos ver no Concello de Ribadeo, esta Cruz Teutónica parece ser a mesma que se atopa no lintel da porta principal da Igrexa de San Roque de Vilandriz na parroquia de Santa Eulalia de A Devesa, a 100 metros ó Este da Igrexa e cuxa inscrición, de momento, non fun capaz de ler, polo que queda para un próximo artigo.
Xa dixemos no artigo “Escudo da Capela de San Lázaro” (tamén en La Comarca del Eo, 10-Xuño-2017) que o paletón da chave da Virxe do Camiño, é moi particular, pois as gardas forman un oco coa figura dunha cruz cadrada (de brazos iguais) dando a entender que é unha “chave pontificia”, isto é, pertencente o poder do Papa, neste caso, representado baixo a xurisdición dun bispo, polo que se tivera esmaltes, debería ser de prata neste brasón da Virxe do Camiño. Así mesmo, as ondas serían intercaladas de azur e prata.
Pero ¿o dragón? ¿por qué hai no campo do escudo un dragón coroado? ¿que esmalte ou cor lle corresponde?. Sabemos que o dragón, é un animal fabuloso que desde moi antigo estaba consagrado a Minerva, para denotar que a verdadeira Sabedoría non dorme xamais (Ciencia del Blasón, D.Modesro Costa y Turell, 2ª edición, 1858, páx.116). Os dragóns son figuras quiméricas que normalmente se engaden os brasóns para realzar ás figuras ás quen miran ou abrazan. No Escudo de Armas da Casa dos Miranda de Conforto, hai dous preciosos dragóns esculpidos en pedra, un a cada lado do brasón das cinco doncelas dos Miranda.
Seguramente o esmalte que lle corresponde a este animal, “serpente con patas e alas, de gran fereza e voracidade”, é o seu propio cor: sinople (cor verde) ou sable (cor negro). Todo o escudo tería campo de azur, como o actual de Ribadeo.
Non cabe dúbida de que a Historia de Ribadeo necesita unha revisión a fondo, pois sendo como foi o mellor Porto Natural de Refuxio e Comercial do Cantábrico, desde tempo inmemorial, aquí ocorreron moitas cousas importantes que temos a obriga de descubrir. ¿Navegaban os Templarios de Ribadeo con “valiosas mercadorías” ou soamente se dedicaron a coidar da vida e da “facenda económica” dos peregrinos que viñan polo Camiño de Santiago? ¿Como é posible que atopemos as cruces das “tres” Ordes de Cabaleiros Cruzados en Ribadeo?

20170619

Unha placa en feminino

Só unhas verbas para poñer a imaxe que se descubrirá esta tarde: a placa de recoñecmento a Manuela Barreiro Pico como primeira licenciada en farmacia de Galicia, no lugar onde unha muller rexentou por primeira vez unha farmacia en España.

Asasinato de muller

Os asasinatos de mulleres en razón de insubmisión ó home correspondente veñen de lonxe. Fixéronse visibles co cambio de mentalidade e están lonxe de desaparecer. Esa é a realidade. Hoxe lerase no concello o seguinte manifesto:
MANIFESTO 19X Alerta Feminista
"No que vai de ano son 31 as mulleres asasinadas pola violencia machista que tamén levou por diante a vida de 4 criaturas. Quen hoxe estamos aquí presentes estamos fartas de contalas, de asistir a minutos de silencio e concentracións, de escoitar discursos de condena, de queixumes, de dó?
Consideramos que a violencia machista é unha cuestión de estado, que afecta á metade da poboación, e que ten unha causa estrutural que é a desigualdade entre mulleres e homes, en cuxa erradicación deben comprometerse todos os recursos que sexan necesarios, como se esixiu no Pacto de Estado reclamado no 7N de 2015 nas rúas de Madrid.
Con todo, agora, nos Orzamentos Xerais do Estado de 2017 de próxima aprobación, comprobamos que a partida asignada a financiar a loita contra a violencia machista ascende a pouco máis de 31 millóns de euros o que supón un 0,00011% do total do Orzamento. Iso significa que se segue sen asignar nin un euro á prevención nos ámbitos educativo, sanitario e de medios de comunicación, que non se atende a violencia sexual como está previsto no Convenio de Istambul desde 2014. Implica que non se mellore a resposta policial e xudicial e non se cubra o custo dos servizos xurídicos, psicolóxicos e sociais nas Entidades locais estabelecidos na Lei de Igualdade. Significa que ese Pacto de Estado nacerá morto.
Por iso, convencidas de que pasou o tempo das palabras e é a hora dos feitos, facémonos presentes neste Concello cunha esixencia moi concreta ao Goberno do Estado: a consignación, para comezar, de 120 millóns de euros na partida destinada á loita contra a violencia machista.
Non admitimos rebaixas, nin máis dilacións. Entendemos que non é negociábel o prezo da vida das mulleres. E por iso hoxe en moitos Concellos, está a darse lectura a este manifesto, como primeiro aviso da decisión tomada por quen non imos tolerar a inactividade, a indiferenza ou a incompetencia dos poderes públicos á hora de actuar con celeridade e eficacia para frear a violencia machista".
O manifesto pode verse na nota de prensa do concello.

Manuela Barreiro Pico, celebrada

Procura na wikipedia Manuela Barreiro Pico. Dende onte, xa podes. É a miña contribución á homenaxe que hoxe, luns, ás sete e media da tarde, no Cabás, terá lugar á farmacéutica ribadense (aínda que nacera en Viveiro).
Espero que o artigo medre, mais xa deu os seus primeiros pasos grazas a esta homenaxe, e estou seguro que tamén grazas á labor previa de difusión de Atalaia,que tivo a súa influencia para que no seu momento se lle dera o nome a unha rúa.
A rúa Manuela Barreiro Pico, en Open Street map. E en Google maps, Ribadeo centrada na rúa de Manuela Barreiro:

Para saber máis:
CLARAMUNT VALLESP, Rosa Mª e Teresa (2012). Mujeres en ciencia y tecnología. UNED. Tema 3.
Las primeras universitarias en España, 1872-1910. p. 204.
"Un grupo de ribadenses homenaxea o luns á ribadense Manuela Barreiro Pico, primeira muller farmacéutica de Galicia". La Comarca del Eo. 17/06/2017. p. 1.
"Mulleres que abriron camiño nas aulas e laboratorios da USC".
"Actos do dia internacional da muller".
"Rúas con nome feminino".
--
Posterior: A placa en homenaxe, na esquina de  Rodríguez Murias con Bispo Cebeira, antiga farmacia, logo papelería Restrepo, actual establecemento de restauración, agora co nome de Cabás, antes do acto de homenaxe.

20170616

Nota de prensa do colectivo Por Nuestro Faro (20170614)

Foto de Suso Fernández. Illa iluminada de noite a fin de semana pasada.

   Nas últimas semanas asistimos a unha riola de comentarios e declaracións contradictorias que deixan unha estela esborrallada que so aporta confusión.
   En primeiro lugar temos a resposta da Autoridade Portuaria que, despois de catro meses, sigue a navegar por un limbo xurídico, alleo ao informe do Defensor do cal extractamos algúns párrafos:
"a) No se ha tramitado el procedimiento previsto para la evaluación simplificada exigible […] dacordo ca la Ley de Evaluación Ambiental.
b) No se ha efectuado una evaluación sobre todas las repercusiones del proyecto […] (Ley de Patrimonio Natural y de la Biodiversidad). […] no se han analizado las consecuencias sobre el espacio de cambiar la situación actual (un faro en desuso) por otra en la que las instalaciones se destinan usos turísticos y recreativos (hotel con cafetería); los efectos de las obras y de la presencia del público y vehículos sobre flora y especies de aves de interés para la conservación, […] El hecho de que el uso turístico sea autorizable en el ZEC, no exime de evaluación, (Plan Director de los Espacios de la Red Natura 2000 de Galicia). […] Una correcta evaluación […] es decisiva, además, para la determinación de las medidas correctoras que deban adoptarse no sólo durante la ejecución de las obras sino también durante la explotación de la instalación turística.”
   A resposta de Puertos é digna de Tartufo. Non procede facer a avaliación ambiental porque eles xa decidiron que as obras “non afectan de xeito apreciable ao espazo protexido” e que so conistiu na “remodelación interior” da antiga casa do fareiro. A cara dura destes protectores da natureza e promotores do turismo nos faros chega a esquecer a presencia dos automoveis, as persoas, as luces, as festas, as emisións o uso continuado e o impacto acumulativo de estes e outros elementos que exixe a normativa de protección ambiental invocada polo Defensor.
   Deseguido atopamos unha nota de prensa do Concello de Ribadeo : “alegrámonos tamén que digan que o procedemento de concesión está todo ben […] e polo tanto a miña obriga como responsable político municipal foi preguntar e transmitir estas preocupacións para asegurar unha situación xurídica que podía ser complexa”. Ou sexa o Sr. Alcalde acepta sen mais a “resposta” da Autoridade Portuaria, ignora as denuncias do Defensor, aquel estrambótico persoaxe que no pleno do 23 de marzo podía ser, literalmente“un incompetente”, en maio tiña un “ argumentario demoledor ” e finalmente en xunio deixao arrombado na cuneta. Ainda mais, o beatífico político dalle pistas a Puertos: tamén se podía poñer “unha tenda de roupa” ou calquer outro negocio, que por él non habería pegas. ¿Pode haber maior desprezo á hestoria, á cultura e ao patrimonio de Ribadeo?.
   Despois ven o do suposto precinto. Por favor, ¿alguén podería explicarnos en qué consiste ese papel que pegaron na porta?. Coches que entran e saen, visitantes, cecais usuarios, unha primeira comunión ilustrada con fotos en varias páxinas web, e a illa alumeada como se fosen as festas da Patrona. Desexamos, sinceramente, que ninguén se escorne polos penedos. Sr. Alcalde ¿sabe vostede quen ten as chaves da illa, dado que o negocio está precintado e so se reduce a 500 m²?
  Da Autoridade Portuaria entendemos que xa dixo a última palabra, pero esiximos ao Excmo. Concello de Ribadeo que empece a traballar dunha vez por todas. Por exemplo someter a totalidade do expediente e do proxecto, informe do Defensor e resposta de Puertos incluídos, ao criterio dunha cátedra de Dereito Administrativo e/ou Ambiental independente e que engada as irregularidades nunca mencionadas (a concesión directa, o acceso dos veciños, e a falla de informe de viabilidade).
   En resumen: baixarse do limbo e poñer os pes na terra, Sr Alcalde da Illa Pancha.
Evaristo Lombardero

Macrocorte de luz

Normalmente son microcortes. Na práctica, tódolos días, aínda que non estean sinalados nos listados que os van acumulando no blog. Ás veces, multirepetidos, e algún cunha duración algo máis longa. A tolerancia das compañías eléctricas é abondo diferente fronte a estes cortes e ó manexo da factura da luz. Aínda que ambas vaian en aumento. Como a sensación de impotencia dos usuarios, que nos vemos desprotexidos fronte a un atraco premeditado, alevoso e se non con nocturnidade, ao menos con falta de luz. O mantemento da rede eléctrica na zona convírtenos en cidadáns de segunda e paganos non só de custes desorbitados alegando o mantemento da estrutura (custes fixos) e enerxía (custes variables da factura), senón tamén dos custes asociados a desperfectos en electrodomésticos e os de incidencia nos negocios. E... as compañías parecen saber que xa estamos afeitos, que pouco a pouco van subindo o nivel.
O de onte foi de outra categoría: corte de luz na zona centro entre 15:20 e 16:25h. Varias referencias indican que a extensión non foi pequena.
Causa? Pregúntome máis ben se fai falta engadir causa ás habituais. Din (circunstancias persoais impedíronme comprobalo) que ardeu un transformador no mercado. Todos sabemos que os imprevistos existen, e hainos disculpables, máis a serie de cortes repetidos, repetitivos, que sufre a zona, fan que calquera incidencia que haxa pase a ser, en principio, outra consecuencia máis da desatención pagada que sufrimos.
Non, non foi o apagón de Nova Iorque do 77, con desórdenes e aumento de nacementos nove meses despois, senón un máis, esta vez, macro, e coma sempre, sen desorde, e contra a igrexa (con fodida, pero sen fillos...). Os xornais, polo menos en dixital, non poñen nada. E nota do concello, tampouco se ve na web, polo menos a estas horas...

20170615

Alcaldía de Ribadeo e idade: un gráfico

Polo momento está incompleto, pero xa é indicativo. A idea xurdiume despois de ver onte un artigo sobre o aumento de idade dos alcaldes a medida que se ía afastando o tempo da proclamación da Constitución Española, é dicir, do aumento da media de idade coa 'consolidación da democracia'. Quixen comprobar se en Ribadeo pasaba algo polo estilo. Xulgade vos mesmos o resultado, mesmo con lagoas de idades de varios alcaldes nun par de mandatos. A ter en conta que houbo un tempo no que a alcaldía foi abondo menos continuísta que na actualidade; de feito, os dez anos co mesmo alcalde que estamos a cumprir estes días representan o maior período seguido co mesmo alcalde en Ribadeo dende os tempos da ditadura, pasando de ter a menor idade de acceso a unha idade 'normal' entre os alcaldes ribadenses.

Pouco a pouco irei completando o gráfico coas idades que faltan. E unha nota: os anos están calculados restando ó ano da táboa o ano de nacemento, polo que pode haber nalgún momento un ano de variación, o mesmo que pasa cando dicimos que alguén ten, poñamos por caso, 45 anos, cando lle falta un día para cumprir os 46.

--

Versión posterior (2019)

20170614

La dirección de la polvareda

Faro iluminado de noite, este fin de semana pasado. Suso Fernández

   Nada encaja en este rompecabezas. Pero nos piden que hagamos como si la lógica aplastante dirigiese esta nube de polvo donde las esquirlas del desastre consiguen brillar como rubíes.
   En nuestro colectivo nadie esperaba nada de Puertos. Al menos nadie esperaba nada coherente, nada avalado por papeles o pruebas de un proceso inmaculado, nada que justificase la falta de informes, pues todo eso era injustificable. ¿Qué podían decir si no era que iban a revisarlo todo? Nada. Así que, para evitar lo peor, nada dijeron. No respondieron ni a “Por nuestro faro”, ni al Defensor del Pueblo, ni al alcalde. Y nada ofrecieron a cambio. Su respuesta fue balbucear una excusa paternalista que los situaría por encima de cualquier normativa, y pronunciar un incómodo “No, gracias” a las alegaciones del Defensor, aquellas alegaciones que indicaron, hasta qué punto las irregularidades colapsaban toda legalidad en el proceso y en el proyecto de hotel de la isla Pancha. Decidieron no aportar nada, lo que no podíamos imaginar era que esa nada pudiera contentar a algunos.
   La nota elaborada por el Concello como respuesta a este vacío parecía de una ingenuidad a prueba de bomba, impagable, indestructible, imposible, fortalecida en su propia debilidad, como puede serlo un niño, presa del pánico, cuando su madre le dice : “No te preocupes, no te va a doler”. Y así, sin una prueba tangible, la satisfacción ciega se volvía oficial.
   ¿Qué tenemos ahora? Pues tenemos un alojamiento precintado con un papel extremadamente fino y frágil, precinto que no puede ser custodiado por haber favorecido la exclusividad de un particular. Y en consecuencia tenemos una isla más que nunca privada, donde una concesión sobre 500 metros da como resultado el imposible acceso a la totalidad de la isla para el Concello, y para los ribadenses. A pesar de todos los precintos, en este bien público y emblemático se ven coches, se hacen fotos para comuniones, se ven entradas y salidas, y de noche la isla aparece engalanada con una iluminación faraónica. Cada cual que imagine lo que quiera porque la imaginación es todo lo que se nos permite.
   Lo que está claro es que nadie está haciendo lo que debe. La isla es un misterio y una contradicción. Puertos miente y trampea. El alcalde se muestra satisfecho, dando la espalda a la Isla Pancha para soplar mejor la nube de polvo que sobrevuela el Concello. Muchos parecen olvidar que el Defensor del Pueblo sugirió que el proyecto era ilegal hasta que se demostrase lo contrario, y que el estudio aportado es a día de hoy la única respuesta, coherente, contrastada y difundida por un organismo independiente con la legislación en la mano.
   En la búsqueda de veracidad, el tiempo ha demostrado a este colectivo que en cada curva del aire, las esquirlas en el polvo brillan al sol hasta que alguien las llama por su nombre. Alguien que vigila la dirección de la polvareda.
Covadonga Suárez, Por Nuestro Faro

20170613

O arquivo de Ribadeo en internet

Páxina do arquivo. Sen ligazóns no corpo da páxina. E con datas erradas (polo momento)

Nunha entrada rutinaria na web do concello para procura de información, onte, vino: a web estaba totalmente desarticulada. O motivo parece ser que era a ligazón á nova páxina de arquivo, que tamén o estaba.
Esta mañá xa está amañado, xa se poden ver as novas do concello, onte inaccesibles de xeito normal, e a nova páxina do arquivo tamén está visible e cunha presentación adecuada.
Aínda que non puiden estar o sábado para a presentación do arquivo dixitalizado, onte estimei moita precipitación na realización das páxinas, aínda que o seu amaño ven mellorar a miña consideración. Animo a usar a páxina do arquivo dixitalizado de Ribadeo, na que se pode atopar moita historia da nosa vila, e que supón un satélite máis á páxina principal do concello,
De calquera xeito, de primeiras, nótase aínda pequenos e non tan pequnenos detalles a mellorar. Por exemplo, non hai unha ligazón de retorno á páxina do concello (si hai posto o enderezo, pero sorprendentemente, sen ligazón), pertence a outro dominio e ten outra extensión, .org, que foi variada hai xa tempo na páxina principal a .gal, o tempo de carga é moi grande, ... pero son cousas menores. Algo maior, aínda que tamén doado de solventar, é que parece que se podan atopar actas no arquivo ata 2013, mais na páxina do concello faltan actas de 2015, e non hai ningunha de 2016 nin de 2017 nestes momentos. Claro que se tentas atopar actas tan próximas no arquivo, levas unha decepción: ó procurar con máis detalle, atópaste con que o das actas ata 2013 debe ser unha errata ou un desexo a acometer no futuro, pois non hai actas máis aló de 1729. Pero non é un caso único, pois se se comeza a mirar o 'cadro de clasificación' (rotulado no enderezo como 'cuadro', formato .pdf, sen ligazóns a outros lugares), hai moitas máis cousas das que aparecen en realidade na páxina html, (sen ligazóns tampouco, pero cunha subpáxina que si as ten), na que polo momento só hai o epígrafe 'actas', como xa dixen, ata o 1729.
Si está o 'andel do cronista oficial', que polo que parece, será unha especie de blog de Eduardo Gutiérrez (polo momento), complementario ás súas publicacións noutros lugares, e con necesidade dun repaso de formato.
Unha web que promete moito, pero que polo momento, está con esas promesas por diante e por cumprir. Tal parece, visto o descadre das páxinas que se observaba onte, que foi moi precipitada a presentación, e que pouco a pouco, polo menos os fondos documentais xa escaneados no taller irán aparecendo paseniñamente na nova web.

20170609

Puertos minte. Mentres, o concello co cú ó aire en Facebook (e Puertos tamén)

Puertos minte. É unha conclusión que se pode sacar da pouca información que chega do que di Puertos na última comunicación sobre a illa Pancha. A modo de notas rápidas para quen lea as notas dos xornais de onte:
   1.Non era de esperar unha rectificación dun organismo autónomo como Puertos, despois de pasar do tema legal estando sobre aviso e concedendo en exclusiva por unha concesión oficialmente de 500 m2 unha illa cunha extensión emerxida que pode supoñer case 20 veces máis.
   2.Puertos, segundo a prensa, non insiste tanto en que este todo perfecto (e menos argumentando) como en que pode pasar (porque si), dado o avanzado do desenvolvemento, sen contestar ós requerimentos de puntos concretos de Defensor e Por Nuestro Faro, mesmo mentindo e/ou ignorando cousas como que se escavou unha foxa séptica na illa mentras di que as obras foron interiores e non afectaron polo tanto ó entorno.
   3.E bótase sobre o concello dicindo que deu por bo o que facía portos, e agora o nega.
Mentres, o concello queda en ridículo ó verse o tipo de precintos que está a poñer (neste caso e noutros), permitir poñer prohibidos en terreo público administrado polo concello ou ó haber fotos que amosan que a xente entra no faro sen máis, en coche ou para facer fotos de primeira comunión ás que tanto o fotógrafo como ACISA dan difusión en Facebook e que, polo texto, sirven para promocionar o 'aloxamento turístico'. Por suposto, Puertos tamén queda en ridículo cando no contrato fala dunha varanda para as instalacións e nas fotos vese un neno desfrutando do faro (algo que querería todo Ribadeo), saltando normalmente sen que ningunha varanda estea feita, estando xa abertos -e pechados- os apartamentos.
Por poutra banda, ambas administracións ningunean ós administrados mentras ás veces parecera que se tiran os trastos á cabeza. Anda que non leva preguntado Por Nuestro Faro, aínda sen resposta cousas como como poden deixarse as chaves dunha illa en exclusiva cunha concesión de un vinteavo dela, ou onde está o informe de non necesidade de estudo ambiental -e non serve dicir 'non fai falta', como fai Puertos.
Hai máis consideracións, mais é cousa de ilas desgranando pouco a pouco. Hoxe, só algo solto, xunto coas notas de prensa de Por Nuestro Faro e concello (posterior á de Por Nuestro Faro, pois foi colgada ás 5 e media da tarde do xoves na web do concello).
a)Por Nuestro Faro:
NOTA DO COLECTIVO POR NUESTRO FARO SOBRE A RESPOSTA DA AUTORIDADE PORTUARIA 
En primeiro lugar a A.P tarda catro meses para respostar sobre un tema da maxima urxencia por razóns obvias.
En segundo lugar segue movéndose nun limbo xurídico, limitándose a rexeitar de plano as contundentes denuncias do Defensor del Pueblo que reproducimos literalmente a continuación:
“La ley aplicable a este supuesto es la Ley 21/2013 de Evaluación Ambiental (LEA) y no el texto refundido de la Ley aprobado por el Real Decreto Legislativo 1/2008 […]. Según el artículo 7.2 de la LEA, los proyectos no incluidos ni en el anexo I ni el anexo II que puedan afectar de forma apreciable, directa o indirectamente, a Espacios Protegidos Red Natura 2000 deben ser objeto de evaluación ambiental simplificada, conforme al procedimiento previsto en los artículos 45 y siguientes de la LEA […]. De aquí se concluye que:
a) No se ha tramitado el procedimiento previsto para la evaluación simplificada exigible en este caso, conforme a lo dispuesto en el artículo 45 y siguientes de la Ley de Evaluación Ambiental.
b) No se ha efectuado una evaluación sobre todas las repercusiones del proyecto atendiendo a los objetivos de conservación del espacio del Río Eo (Zona de Especial Conservación, ZEC) como exige el artículo 46 de la Ley de Patrimonio Natural y Biodiversidad (LPNB). Por ejemplo, no se han analizado las consecuencias sobre el espacio de cambiar la situación actual (un faro en desuso) por otra en la que las instalaciones se destinan usos turísticos y recreativos (hotel con cafetería); los efectos de las obras y de la presencia del público y vehículos sobre flora y especies de aves de interés para la conservación, etcétera, atendiendo a dichos objetivos de conservación, y especialmente los que motivaron la declaración como ZEC. Tampoco se justifica suficientemente en los informes ambientales recibidos que el proyecto no afecte de forma apreciable al espacio, valoración que igualmente debería estar referida a dichos objetivos de conservación.
El hecho de que el uso turístico sea autorizable en el ZEC, no exime de evaluación, como se desprende también específicamente del artículo 5.2 del Plan Director de los Espacios de la Red Natura 2000 de Galicia. No debe confundirse, por tanto, que un uso sea autorizable con el hecho de que deba ser evaluado. Una correcta evaluación de los impactos es decisiva, además, para la determinación de las medidas correctoras que deban adoptarse no sólo durante la ejecución de las obras sino también durante la explotación de la instalación turística, una vez que las administraciones se hayan asegurado de que el proyecto no causará perjuicio a la integridad del espacio en cuestión; o para la determinación de las medidas compensatorias procedentes, conforme a lo dispuesto en el artículo 46 LPNB y la adopción de los instrumentos de seguimiento.
[...]La Autoridad portuaria puede ordenar la paralización de las obras hasta que se complete la evaluación aplicando las normas de procedimiento administrativo común y en función del resultado de esta, favorable o no al proyecto,decidir sobre la pervivencia de la concesión otorgada; o también puede dirigirse al órgano sustantivo “en sentido estricto”, para que inicie la evaluación ambiental.”
En realidade a resposta da AP ven a confirmar que nunca se fixo unha avaliación do conxunto do proxecto e da sua actividade e que se limitou a un simple expediente de reformas ou obras desconecendo toda a normativa ambental vixente en Europa, España e Galicia.
Pola outra banda non se fai a mais mínima referencia a outras irregularidades denunciadas polo noso grupo respecto da concesión por vía directa dos 4300 metros da illa, a falla de informe económico de sostibilidade, e o incumplimento da lei de Costas en canto ao acceso libre dos veciños. En resumen, agardamos que o Concello de Ribadeo estude polo miudo os argumentos xurídicos do Defensor del Pueblo, así como as nosas denuncias baseadas no asesoramento da Sociedade Española de Ornitoloxía e outros gabinetes xurídicos.

b) Concello: 
FOI ENVIADO NAS ÚLTIMAS HORAS
Escrito á Autoridade Portuaria
08/06/2017
O alcalde, Fernando Suárez, envioulle un novo escrito á Autoridade Portuaria Ferrol-San Cibrao pedíndolle que garanta o libre acceso á Illa Pancha. O rexedor referiuse tamén ao pronunciamento efectuado por ese ente nas últimas horas sobre o hotel situado nesa paraxe: “alégranos que o procedemento de concesión estea ben, porque había preocupación na sociedade”. E lembrou que a Autoridade Portuaria tardou catro meses en emitir unha resposta a este respecto.
Fernando Suárez manifestou que "era tempo de que se producise ese pronunciamento, dado que xa van case catro meses desde que iniciamos a petición de respostas, e alegrámonos tamén que digan que o procedemento de concesión está todo ben porque había parte da sociedade preocupada en iso, e sobre todo entidades supostamente equidistantes do poder político como pode ser o Defensor del Pueblo, que estaba tamén absolutamente convencido de que había unha serie de irregularidades na concesión".
O alcalde declarou: "e polo tanto a miña obriga como responsable político municipal foi preguntar e transmitir estas preocupacións para asegurar unha situación xurídica que podía ser complexa".
O rexedor ribadense subliñou que "por outra banda, hai que discernir entre a concesión coa licenza de obra ou coa licenza de actividade. E en canto á actividade ese hotel segue tendo varios problemas que non están resoltos. Que quede claro, e digo outra vez máis, que nunca dixemos que alí non podía existir un hotel, que non podía existir unha cafetería ou que non podía existir unha tenda de roupa. Alí pode existir o que a normativa municipal prevea que pode existir, pero o que dicimos desde o Concello é que as actividades que poida haber alí débense adaptar ás normativas municipais de seguridade, de hixiene, sanitarias, de accesibilidade, de confortabilidade, etc…, na illa Pancha, na vila de Ribadeo, en Remourelle, en Rinlo, en Covelas ou en calquera das parroquias do noso concello".
Suárez Barcia pregúntase: "¿qué quero dicir con isto? Pois que a auga potable non se pode levar a caldeirados como se pretende, senón a través dunha tubaxe de auga potable da traída municipal e onde o interesado debe acometer as melloras que o Concello lle indica, por non estar adaptada a existente para un uso dun hotel. Igual que na illa Pancha, que na vila, que na parroquia de Arante ou que en calquera outro recuncho deste concello".
Fernando Suárez engadiu: "¿qué queremos dicir tamén? Que como puidemos constatar hai uns días nin a propia Policía Local puido entrar á illa para precintar a actividade, porque o concesionario non o facía, e téndolle que pedir autorización para entrar á propia Autoridade Portuaria. Isto evidentemente contrasta con que os establecementos públicos, como é o caso deste hotel, teñen que contar con libre acceso. ¿Cómo se non pode acceder a policía se hai un incidente?, ¿cómo se non pode acceder un servizo médico de urxencia se un usuario ou usuaria dese hotel ten un percance?, ¿cómo se non poden acceder os bombeiros se hai un incendio?. En definitiva aplicamos aquí o mesmo que a calquera hotel na vila, en Vilaframil, en Ove ou en Couxela, en calquera parroquia do concello".
O rexedor ribadense manifestou que "é por todo isto polo que lle lembramos á Autoridade Portuaria, a través dun escrito que saíu de aquí o día de onte, que máis aló do que eles concesionaran para o Concello de Ribadeo é necesario manter o acceso público libre, en especial para cumprir con toda esta regulamentación que acabo de indicar. Aquí na illa Pancha ou insisto, en calquera das rúas ou espazos da vila de Ribadeo, ou en calquera das rúas ou espazos das parroquias do concello de Ribadeo. A lei é para todos igual, están afectos tanto na illa como en terra, todo o mundo". 

O escrito dirixido a puertos, de lonxitude parella á nota, pode verse aquí.
Coido que está claro que o concello fixo con Puertos algo como 'se ti dis que está seguro, está seguro', e logo ' Seguro?', para volver outra vez con ben, 'se ti o dis, a min váleme'. Iso si, mentras, primeiro dise en pleno que os servizos xurídicos do concello non congtan, logo que segundo os servizos xurídicos do concello, e hai intento de 'personificación na causa' co Defensor del Pueblo, e logo de novo non se mentan os servizos xurídicos do concello para volver ó rego do que di Puertos sen a mínima análise.

20170607

Algunha cita agora que se achega a 'tempada de verán'

Hoxe o xornal trae a nova do xuízo por unha tangana de fin de ano de hai 4 anos. Por pegarse e cousas polo estilo. Do ruído que se debeu formar non fala nada. E é que o ruído parece algo secundario: unha vez pasa, non se pode demostrar. Cando pasa, non é doado probar onde se atopa a fonte principal, e todo o mundo mira para outro sitio. Non importa que España estea ano tras ano nos lugares más altos da táboa de ruídos a nivel internacional. Ou que a Organización mundial da saúde o teña sinalado como causa de enfermidades e desacougo de vida. E en Ribadeo séguese un ritmo semellante ó do resto do estado. Non polas fontes de ruído, que en cada lugar vai ó seu aire, senón pola permisividade con que se trata.
O último monográfico de eldiario.es trata sobre o futuro das cidades. Entre outras cousas, a bicicleta pasa polas súas páxinas (diso trataremos outro día), mais tamén o ruído. E velaeiquí reformulada algunha das ideas que aparece:
- Planificar a cidade en termos acústicos non é só 'baixar o volume', senón eliminar ruído que enferma e amplificar o son que fai ben, reconfigurar a paisaxe sonora. E é que como o colesterol, tamén hai 'ruído malo' e 'ruído bo'.
 Decibelios, bicicletas y malas vibraciones, Marta Peirano, monográfico 'La ciudad civilizada' de eldiario.es.
- Non se trata de eliminar o ruído 'en perxuízo de' senón dun equilibrio, co establecemento de servidumes acústicas razoables.
- O territorio debe proxectarse con criterio de equilibrio na prevención do ruído: se non hai refrexo no plan, parece non existir (e no PXOM de Ribadeo o ruído parece non existir...)
- Claro que a mentalidade colectiva inflúe moito. Compartes o anhelo dun entorno máis limpo e silencioso? Cando saes ó campo, sentes e desfrutas dos sons da natureza? Es da xente que fai máis caso a quen vocifera máis? Atérrache o silencio? Estás disposto para pensar e crear (esas cousas ás que o silencio invita e para as que é necesario)?
¿Cómo suena una ciudad? Guillermo G. de Polavieja, monográfico 'La ciudad civilizada' de eldiario.es.
... aínda que non fai falta recorrer ó eldiario.es. Hai pouco máis dun mes, o el País titulaba unha colaboración 'el ruido, enemigo sigiloso', nunha páxina de divulgación educativa comeza dicindo "El ruido es sonido no deseado, y en la actualidad se encuentra entre los contaminantes más invasivos." e así sucesivamente...
de http://www.dominandocamtasia.com/blog/wp-content/uploads/2011/06/ruido.jpg.jpeg

20170606

ESCUDO DE ARMAS DA CAPELA DE SAN LÁZARO. Francisco José Campos Dorado


Este Escudo de Armas atópase na fachada Norte ou lateral esquerda da Capela de San Lázaro, segundo se mira desde a porta Oeste da entrada principal.
É un escudo español redondeado en punta e apuntado en xefe, posiblemente do século XIV ou anterior, que representa as Armas de Ribadeo. Unha chave lixeiramente en banda co paletón alto mirando a destra e o ollo baixo co interior redondo e o exterior cadrado e non redondeado ovalado como o do Escudo da Virxe do Camiño (foto 2). A chave está adestrada de cinco ondas de mar inclinadas. Esta inclinación “en banda”, úsase na Heráldica Militar e na simboloxía de xentes de guerra, desde o século XII, pois a banda, representa o tahalí, que é a tira de coiro que cruza desde o ombro dereito ao lado esquerdo da cintura, onde leva ou enfunda a espada o cabaleiro destro, que eran a maioría, pois o guerreiro zurdo leva o tahalí a inversa, do ombro esquerdo ó lado dereito da cintura.

Da Capela de San Lázaro, hai moi poucas noticias acerca da súa antigüidade, pero un dato seguro de que é anterior o século XVI, é que hai un inventario de pertenzas do ano 1555 (Ribadeo Antiguo, Francisco Lanza, páx. 254). Posiblemente, o edificio, estaba pensado, nun principio, como Capela do Hospital de San Lázaro, destinado principalmente á cura de leprosos. De aí que na Regueira, a súa situación estea estratexicamente pensada, xusto ó lado do Camiño de Santiago, por onde tantos peregrinos pasaban (e pasan), moitos deles “lacerados”, mancados e esmagados polos tantos días de viaxe, e emporcados polos barros e lameiras dos camiños medievais. Aquí, no Hospital podían curarse ou aliviar feridas máis ou menos ulceradas, cuxo mantemento hospitalario, debía correr a cargo do Concello, así como, as obras de “retexos” (de retellado) da Capela (Ribadeo Antiguo, páx.254). En cambio (ibidem, páx.254) se nos di que no ano 1844, se reedificou a Capela, grazas a piedade do presbítero D. Juan Rodríguez Quintana, “a fin de que non se escurecera tan loable antigüidade e poidan os fieis continuar cumprindo os seus piadosos votos”. Supoño que os fieis de S. Lázaro, e os que non somos tan fieis teremos que acordarnos de D. Juan, cando tratemos de preservar algunhas das nosas antigüidades, cousa que vexo bastante dificultosa de ensinar e inculcar as Autoridades “competentes”, pois hoxe, polo que estamos vendo, onde algún “señor” pon o ollo especulativo para facer negocio, alguén da Administración da licenza inmediata para poñer ladrillo, aínda que se destrúa o “sursum corda” do patrimonio público ou do privado con interés público, ou iso parece que levan infectado no ADN algúns individuos venais.

Sobre o percorrido do Camiño de Santiago que levaban en Ribadeo os peregrinos enfermos, da conta a toponimia da Parroquia de Ove, pois alí atópase o Barrio dos Malatos. Malato, malata, ven dos termos da linguaxe italiana, que significan: enfermo, enferma, sendo malattia: enfermidade. O plural en “s” de “malatos”, é debido a norma xeral do plural na linguaxe galega ou na castelán, pois os plurais italianos son: “malati”: enfermos (masculino), e “malate”: enfermas (feminino). Curiosamente na toponimia do Concello de Foz, atopamos “Malates” (pluralización en “s”, do xa plural italiano “malate”: enfermas).
Pero nos “Apuntes de Ribadeo” de Mendez San Julián, páx.42, nunha Acta do Concello de Ribadeo do ano 1550, faise a tradución de “malato” como “leproso”, cando se refire a unha muller chamada María Basanta “que por su aspecto era malata (leprosa) y no obstante iba a la iglesia y alternaba con los sanos, vendiendo pan y fruta con oprobio y deshonestidad de las personas sanas y el pueblo pidió que se la separase del trato de las gentes...”.
Por todo isto, seguramente, ó Barrio dos Malatos, era o lugar apartado a onde se mandaban hospedar ou a lavar o río os enfermos denunciados por lepra ou por enfermidades con úlceras que podían ser infecciosas e afectar os núcleos grandes de poboación. As magníficas augas do río dos Malatos, que desembocaba na Vilavella, foron desde moi antigo, usadas para lavar a roupa dos veciños do Concello de Ribadeo (hai fotos de finais do XIX con varias lavandeiras no río) e as augas da Fonte dos Malatos, ata o día de hoxe, son usadas para beber. Este manancial, “débelle o nome á malatería, fundada no século XIV pola Orde de San Lázaro” (As Fontes de Ribadeo, Alicia Sarmiento e Teresa Díaz, 2006, páx.45).
Outro vestixio da leprosería é a perfecta e antiga Cruz de Malta da fachada Oeste da Igrexa de Ove, emblema dos Cabaleiros Cruzados ou Templarios que na primeira cruzada do ano 1098 estando as ordes de Godofredo de Bouillón, tomaron por símbolo a mesma cruz que xa tiñan en Terra Santa os membros da Orden de San Lázaro de Xerusalén. Esta Cruz de Malta, máis grande e pometeada (con roeles nas puntas) podemos vela tamén na fachada Oeste da Capela da Virxe do Camiño, cuxa forma, a día de hoxe, utilízase para as cruces de condecoración dos membros distinguidos por esta Orde de San Lázaro de Xerusalén.
Por outro lado, este escudo de San Lázaro, formula un enigma máis ás primitivas Armas do Escudo de Ribadeo (Escudo de Ribadeo (I), tamén en La Comarca del Eo 20-08-2016). Observado detidamente, podemos ver que sobre a parte alta do paletón ó final da asta, hai unha pequena estrela de seis ou oito puntas (está moi gastada e vese mal, no debuxo está aumentada) e sobre as tres gardas (dentes da chave), percíbense dúas aspas. ¿Qué significan ou significaban estes símbolos?. A forma das gardas desta chave, tres dentes cadrados, parecen representar unha “xurisdición civil”, tipo das ameas das torres e castelos, e das coroas murais do poder civil, véxase a coroa do Escudo de Armas do Pazo do Xulgado de Ribadeo (La Comarca del Eo 1-Outubro-2016). Si son armas de “xurisdición civil”, ¿como é que están nunha Capela e non nun edificio civil? ¿Foi trasladada esta pedra armeira da fachada do Hospital de San Lázaro para a Capela o día que se derrubou aquel?. Puidera ser.
As chaves de “xurisdición eclesiástica”, bastante claramente nolas dan a entender as gardas da chave da Virxe do Camiño (foto 3), cuxo escudo parece tanto, ou algo máis antigo que o de San Lázaro, e presenta unha chave cun paletón moi particular, pois ademais de ter antes da asta, dous entalles, un arriba e outro abaixo, as gardas forman un oco coa figura dunha cruz cadrada (de brazos iguais). A cruz do oco, da a entender que é unha “chave pontificia”, isto é, pertencente o poder do Papa, que neste caso, estaría representado e baixo a xurisdición dun bispo (Escudo de Ribadeo (I), La Comarca del Eo 20-08-2016). Por outra banda, a chave, cremos que si tivera esmaltes, debería ser de prata neste brasón da Virxe do Camiño, debido a que as dúas chaves pontificias en aspa, da insignia papal, a da destra é de ouro, o que significa o poder sobrenatural que se estende o ceo, mentres que a sinistra é de prata, e representa o poder sobre os fieis da súa igrexa (Tratado de Genealogía, Heráldica y Derecho Nobiliario, Instituto Luís de Salazar y Castro –C.S.I.C.- Curso de Licencia, Madrid 1961, páx. 176). Como o bispo de Ribadeo, exercería o poder sobre os fieis e non un poder sobrenatural estendido o ceo, por iso cremos que a chave é de prata. ¡Pero, ¿quen sabe...? o mellor, pode haber outra opinión, e debera ser unha chave de ouro pois o Papa delega o seu poder ós Bispos, e tamén nós pensamos, que “de Ribadeo o Ceo”...! En fin!
Á vista de todo o exposto, ¿será por isto, do traslado do Hospital á Capela de San Lázaro, polo qué o escudo se colocou nunha fachada lateral da Capela, cara o Camiño, e non no frontispicio ou fachada dianteira principal do edificio?. ¿A estrela e aspas do paletón da chave, terá que ver cunha distinción ou graduación militar de Comandancia que ostentaba o xefe ou administrador do lazareto? Eu non creo que sexa unha estrela de graduación militar, máis ben paréceme que ten que ver coa simboloxía heráldica baseada na lenda daquela estrela que se “pousou” para anunciar o lugar en que se atopaba a sepultura do Apóstolo Santiago no seu descubrimento, e cuxo símbolo debeu servir como marca do Camiño nos primeiros séculos da peregrinación a Santiago, antes de adoptarse a cuncha de vieira para dita sinal. ¿E por qué está colocada na punta da asta da chave e non no campo libre como no escudo actual de Ribadeo?. Dado que o significado da simboloxía antiga gravada nas pedras, é algo esotérico e oculto en misterios para ós que non estamos iniciados, podemos soamente aventurar unha interpretación comprometida, de que como Ribadeo é porto de mar, era un primeiro punto (Norte) por onde se entraba por mar na Gallaecia ou no Reino de Galicia, morada do sepulcro de Santiago, asemellando así o significado do porto coa punta da asta da chave que tamén é a parte primeira da chave que entra na cerradura.
Sen dúbida estas preguntas fágoas soamente por curiosidade, pola inquietude de establecer conclusións, por encontrar coñecemento nos recunchos da tradición. Como di a frase daquel autor anónimo: “Solo quen ten o poder de asombrarse pode dar un paso adiante entre tantas incógnitas”, e a nós podería levarnos a formular moitas preguntas máis, razóns non nos faltan.
Como sabemos, os Hospitais de San Lázaro, ou lazaretos, foron creados por primeira vez en Francia polos Cruzados que volvían de Terra Santa no século XII, e estaban destinados a coidar a todos aqueles que presentaban enfermidades con úlceras na pel. Así que, a Capela e o Hospital de San Lázaro de Ribadeo, tamén poderían datarse de finais do século XIII, cando S. Francisco e algúns discípulos (¿todos italianos?) pasan por Ribadeo en 1214, camiño de Santiago, e fundan o Convento de San Francisco e ¿por qué non puideron tamén fundar unha leprosería (malatería) que como podemos corroborar a día de hoxe aínda conserva os nomes italianos “malatos” e “malatería”, e non o de leprosos e lazareto?
Por outro lado: ¿como é que o Camiño de Santiago pase pola Regueira o lado da leprosería, que se supoñía era o lugar a onde se levaban ou ían os enfermos infecciosos, e non pase, como seu nome “parece indicar” pola Capela da “Virxe do Camiño”? ¿habería en Ribadeo, nun principio, un Camiño de Santiago para a xente que desembarcaba na cala e praia de Guimarán, ou na dársena de Porcillán, cunha senda para a xente sa, e outra cun desvío ó lazareto para os enfermos (malatos), onde se curaban ou aliviaban da lepra (daquela chamada “mal de San Lázaro”)? ¿Había no Barrio dos Malatos algunha casa, pousada ou establecido un lazareto onde se lles facía gardar “corentena” os peregrinos “lacerados” para ver si estaban infectadas de lepra as súas úlceras, e non propagar a infección polo Camiño?
Nós non chegamos a indagar tanto, pero queremos deixar preguntas sen contestar ante tantas particularidades das reliquias coas que nos atopamos dando unha volta polos Barrios de Ribadeo, pois desde pícaros pasamos “mil veces” polo lado delas e nunca chegáramos a ver o que agora relatamos.
Non quixera esquecerme de dicir de que detrás da rexa imaxe de San Lázaro, vese que hai algúns trazos facendo un rectángulo dunha pintura mural tapada polo caliche e que parecen non ter interés patrimonial ¿ou si o teñen?, ¿sería cousa de restaurar a pintura do fornelo do Santo?
Desde aquí darlle as miñas máis expresivas grazas o veciño e amigo Julio Méndez Rodríguez, dono do comercio de pícaros, bebés e lencería MENFER do lado da Praza de Abastos de Ribadeo, quen pasou toda unha tarde comigo, ensinándome o barrio e o posible percorrido do río dos Malatos, entre tantos leitos de ríos e regatos que por alí houbo, que chegaron a mover case unha vintena de muíños de fariña, e hoxe desaparecidos: o Rio de Ove, de Reverte, da Alza, canles públicas artificiais como río O Amalló que chegaba ó Pipelo que desembocaba na Cova da Vella e outra rama en Cabanela, hoxe todo elo oculto e desfigurado pola estrada de circunvalación de Ribadeo e transformado nunha “fraga”, case que unha “xungla” impenetrable. ¡Non temos remedio!